منطقه ای که گردشگران آن را بهشتی زمینی می دانند. منطقه ای با روستاهایی بی نظیر چسبیده به دامنه کوه ها و قله های پربرف، جنگل های انبوه، دره های سرسبز، خانه های سنگی و پلکانی و از همه مهمتر مردمانی مهربان و میهمان نواز با گویش هورامی.

هورامی ها یکی از قدیمی ترین ساکنان سرزمین ایران هستند. براساس شواهد باستانی سکونت انسان در هورامان از دوران پارینه سنگی میانی تا دوران معاصر بوده و نشان از این دارد که ساکنین هورامان از دوران غارنشینی تا یکجا نشینی در تعامل با طبیعت در این سرزمین اهورایی زیسته اند.

هورامی ها از دل تاریخ چندین هزار ساله خود آداب و رسوم زیبایی را نسل به نسل و سینه به سینه منتقل کرده اند و تا پیش از شیوع کرونا برگزاری همین آیین ها خیل زیاد گردشگران را به سمت این منطقه روانه می کرد.

منطقه اورامانات با این پیشنه فرهنگی و تاریخی غنی خود شایستگی این را دارد که به جهانیان معرفی شود، برای همین بود که حدود چهارسال پیش اقداماتی برای ثبت جهانی شدن آن در دستورکار قرار گرفت.

راه اندازی پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات در کرمانشاه در این سال اولین گام جدی برای ثبت جهانی اورامانات بود و طی یکی دو سال بعد گاه‌گاهی کارهایی انجام می شد، اما خیز جدی برای ثبت جهانی کردن اورامانات از سال ۱۳۹۸ شروع شد.

در سفری که رئیس جمهور در این سال به کرمانشاه داشت، استاندار موضوع قابلیت های منطقه اورامانات برای ثبت جهانی شدن را مطرح کرد و همین امر مقدمه‌ای شد تا در مرداد ۱۳۹۸ رئیس جمهور دستوری ویژه برای در اولویت قرار گرفتن منظر فرهنگی تاریخی اورمانات جهت ثبت جهانی شدن صادر کند.

پس از این دستور بود که اقدامات مربوط به ثبت جهانی اورامانات با مشارکت دو استان کرمانشاه و کردستان در عرصه ای ۱۰۶ هزار هکتاری و حریم ۳۰۳ هزار هکتاری با ۷۰۰ روستا، ۳۰۰ سکونتگاه غیررسمی و ۱۱۰۰ محوطه تاریخی و ۲۹۵ اثر ثبت ملی شده بصورت جدی در دستور کار قرار گرفت.

پیش نویس پرونده مطالعات منظر فرهنگی تاریخی اورامانات اواخر تابستان ۱۳۹۸ به وزارت میراث فرهنگی ارسال شد و از پاییز همان سال این مطالعات رسما وارد فاز اجرایی شد. در نهایت اواخر زمستان این سال پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی تاریخی اورامانات به یونسکو ارسال شد تا ارزیاب یونسکو برای راستی آزمایی این پرونده و بازدید از منطقه به اورامانات سفر کند.

هرچند شیوع بیماری کرونا همه برنامه‌ها را به هم ریخت و با سررسیدن بهار و رسیدن تابستان به آخرین روزهایش خبری از آمدن ارزیاب یونسکو نشد، اما مسئولین استانی هم که خوب می دانستند ثبت جهانی شدن اورامانات می تواند تا چه حد برای این منطقه مفید باشد، دست روی دست نگذاشتند و پیگیری هایشان را ادامه دادند تا اینکه سرانجام ارزیاب یونسکو شامگاه ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ وارد ایران شد.

از آنجایی که ۶۰ درصد از منظر فرهنگی تاریخی اورمانات در کرمانشاه قرار داشت و ۴۰ درصد آن در کردستان، شروع سفر ارزیاب یونسکو به منطقه اورامانات از کرمانشاه بود.

دوم مهر مصادف با روز اول سفر کاری ارزیاب یونسکو به کرمانشاه با بازدید هوایی از کل منظر فرهنگی تاریخی اورامانات سپری شد و روز دوم و سوم سفر هم به بازدیدی زمینی از تعدادی از روستاها، خانه های پلکانی سنگی، بافت روستایی، دره های سبز پرپیچ و خم و دیگر جاذبه های اورامانات گذشت و پس از آن به کردستان رفت و چند روزی را هم به بازدید از منظر فرهنگی تاریخی اورامانات در این استان پرداخت و تیرماه ۱۴۰۰ را زمان رسیدگی به این پرونده اعلام کرد.

و اما حالا نیمه سوم تیر ۱۴۰۰ از راه رسیده و تا چند روز دیگر استان فوجیان در شرق چین میزبان برگزاری چهل و چهارمین مجمع کمیته میراث جهانی یونسکو است، نشستی که قرار است در آن پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی تاریخی اورامانات به همراه راه آهن تاریخی از ایران مورد داوری قرار گیرند.

وزیر میراث فرهنگی نیز در سفری که چند روز پیش به استان کردستان داشت، اعلام کرد “اورامانات تا پایان تیر ثبت جهانی خواهد شد”، این خبری خوب بود که می تواند سرمنشاء تحولات بزرگی در این منطقه باشد.

تنها چند روز دیگر مانده تا لحظه ای سرنوشت ساز برای مردم اورامانات در شهر فوجوئو چین رقم بخورد و پرونده ثبت جهانی این منطقه مورد داوری قرار گیرد. پرونده ای که مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات آن را پرونده ای پر و پیمانه می داند و درباره اش به ایسنا می گوید: پنج سال تمام یک تیم قوی و متخصص روی این پرونده کار کرده اند و امیدوار به ثبت جهانی پرونده هستیم.

پویا طالب نیا اضافه می کند: باتوجه به اینکه اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو پس از یکسال وقفه به دلیل شیوع کرونا از ۲۵ تیر تا ۹ مرداد برگزار خواهد شد، طی این ۱۴ روز باید منتظر یک خبر خوش باشیم.

مدیرپایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات از برنامه ریزی برای برگزاری یک جشن ملی پس از ثبت جهانی شدن اورامانات می گوید و ادامه می دهد: با کمک مدیران دو استان بدنبال برپایی یک جشن باشکوه ملی هستیم و همه مردم این دو استان از شهر گرفته تا روستاهای کوچک و دور افتاده باید صاحبان این جشن باشند.

وی در ادامه درخصوص مزیت هایی که ثبت جهانی اورامانات دارد، چنین می گوید: ثبت جهانی ساختار مدیریتی در منطقه اورامانات را به حد ساختار نظام مند جهانی ارتقاء می دهد، یعنی همه دستگاه ها از محیط زیست و شهرداری گرفته تا میراث فرهنگی باید مدیریت خود را در سطح جهانی رشد دهند و جهانی فکر کنند. همچنین ثبت جهانی به رونق اقتصادی منطقه کمک می کند، چراکه هر گردشگر خارجی که به کشور وارد می شود سایت مرجع آنها برای بازدید از جاذبه ها مقصد سایت یونسکو است که مناطق ثبت جهانی شده را به گردشگران معرفی می کند، برای همین است که می بینیم در شهرهای اصفهان و یزد و شیراز که تعداد آثار ثبت جهانی شده زیادی دارند تعداد گردشگران خارجی هم زیاد است و برای این شهرها ارز آوری دارند./ایسنا