، در فصل گرم سال گذشته ۷۰ هزار مگاوات تقاضای برق در کشور وجود داشت که بر اساس محاسبات انجام شده ۳۰ هزار مگاوات آن در بخش‌های سرمایشی و بخش‌های مختلف اعم از خانگی، اداری و تجاری ایجاد شد.   برای تأمین این ۳۰ هزار مگاوات انرژی اگر بنا به ایجاد و ساخت نیروگاه‌های جدید باشد، باید ۴۰ هزار مگاوات ظرفیت جدید ایجاد کنیم که به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داشت، این در حالی است که جدا از سرمایه بسیار سنگین مورد نیاز برای رفع ناترازی، اساساً ساخت این میزان نیروگاه بخاطر اینکه این نیاز به صورت دائم در طول سال و در مناطق مختلف کشور وجود ندارد، اقتصادی نیست.

امروز بخش عمده‌ای از نیاز مصرف انرژی در بخش سرمایشی مربوط به کولرهای آبی، کولرهای گازی و داکت اسپیلت ها بوده، هر کولر آبی در هر سال ۷۰۰ کیلووات ساعت مصرف دارد که فاصله آن با استاندارد تدوین شده بیش از دو برابر است. در بخش کولرهای گازی شرایط نسبت به کولرهای آبی وحشتناک‌تر است و در بخش داکت اسپیلت و چیلرها نیز شرایط به مراتب بدتر و دلیل اصلی این مشکل نیز نبود نظارت و استاندارد بر ساز و کار تولید و مصرف این سیستم‌های سرمایشی است.

در گذشته تلاش خوبی برای تغییر لامپ‌های پرمصرف رشته‌ای به لامپ‌های کم مصرف صورت گرفت، اما باید در نظر داشت که لامپ‌های کم مصرف ۱۰ سال پیش نیز امروزه و با توجه به پیشرفت تکنولوژی دیگر پرمصرف محسوب می‌شوند، ضمن اینکه بر اساس آمار موجود امروزه نیز سالانه ۵ میلیون حباب لامپ رشته‌ای در کشور تولید می‌شود که آمار نگران کننده‌ای است.

این در حالی است که ارتقای رتبه انرژی تجهیزات انرژی‌بر علاوه بر ارائه محصولات با کیفیت به مصرف‌کنندگان می‌تواند باعث افزایش قابلیت رقابت این تجهیزات در بازارهای ملی و بین‌المللی شود. لذا بر اساس مواد مرتبط قانون اصلاح الگوی مصرف، ارتقای استانداردها و معیارهای مصرف انرژی در تجهیزات برقی و فرآیندهای انرژی‌بر صنعتی یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم است، آنطور که محمود کمانی، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران اعلام کرده طی چهار سال آینده ۳۰۰۰ مگاوات صرفه‌جویی انرژی پیش‌بینی شده است که ۱۲۰۰ مگاوات آن برای کولرهای آبی، ۱۰۰۰مگاوات کولرهای گازی، ۳۰۰ مگاوات در لامپ‌های روشنایی و ۵۰۰ مگاوات برای سایر تجهیزات خواهد بود.

به گفته وی، حدود ۲۰ میلیون دستگاه کولر آبی داریم که حدود ۱۸ میلیارد کیلووات ساعت در سال مصرف برق و ۷۰۰ میلیون متر مکعب مصرف آب دارند. استانداردهای جدید علاوه بر اینکه باعث کاهش مصرف برق می‌شود، حدود ۳۰ درصد از مصرف آب کولرهای آبی را بهینه سازی می‌کند. در برچسب استاندارد جدید کولرهای آبی رتبه‌های E، ‌F، ‌G از برچسب انرژی حذف و سه رتبه ±A+++، ‌A++، A به بالای رده‌های برچسب انرژی اضافه شده است. سالانه حدود یک میلیون کولر آبی در کشور تولید می‌شود که پیش‌بینی می‌شود با این سیاست حدود ۲۵۰ مگاوات کاهش مصرف داشته باشیم. در سال جاری با توجه به توافقاتی که با وزارت صمت و سازمان استاندارد انجام شده، استفاده اجباری از موتورهای BLDC اجرایی می‌شود که با انجام این کار حدود ۵۰۰ مگاوات کاهش توان نیز اتفاق می‌افتد.

مصرف انرژی کشور از ناحیه مصارف مربوط به کولرهای آبی دو برابر شرایط استاندارد است،   ما می‌توانیم با مصرف ۱۵ هزارمگاوات مصرف برق به جای ۳۰ هزار مگاوات، همین میزان سرمایش را برای خانواده‌ها، مراکز تجاری، مراکز اداری، عمومی و غیره تامین کنیم که این امر به شرط بهره‌مندی از دستگاه‌ها و تجهیزات استاندارد محقق می‌شود.

طبق برآوردهای کارشناسی صورت گرفته امکان کاهش ۱۵ هزار مگاواتی مصرف انرژی از طریق افزایش بهره‌وری وجود دارد، اخیرا نیز تفـاهـم‌نامـه همـکاری سه جانبه «ارتقای استانداردها و معیارهای مصرف انرژی در تجهیزات برقی و سامانه‌ها و فرآیندهای انرژی بر صنعتی مشمول مقررات اجرای اجباری استاندارد» بین سازمان ساتبا، وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد ایران در وزارت نیرو امضا و منعقد شد که در این راستا می‌تواند اثرگذار باشد.

از آثار و نتایج امضای این تفاهم‌نامه می‌توان به توقف تولید الکتروموتورهای القایی پرمصرف مورد استفاده در کولرهای آبی، تولیدکولرهای گازی (اعم از اسپلیت و داکت اسپلیت) با بالاترین رده استاندارد مصرف انرژی‌بر اساس فناوری اینورتری، تولید کولرهای آبی صرفاً با موتورهای پربازده (اعم از BLDC، PMSM و … ) از ابتدای ۱۴۰۳، توسعه تولید لامپ‌ها و چراغ های LED  فوق کم مصرف و پربازده و توقف تولید لامپ‌های الکتریکی پرمصرف (اعم از التهابی، رشته‌ای، بخار جیوه و بخار سدیم) اشاره کرد./ایسنا کرمانشاه