بهمن کریمی خبرنگار ریگا آنلاین
هرسال با بیداری و شکوفایی طبیعت، گیاهان از خاک سر بر می‌آورند تا چرخ طبیعت دور دیگری را آغاز کند.
به محض گرمای هوا و شرایط مساعد، دشت‌ها پر از گیاهان دارویی می‌شود و در این غنیمت بهاری، گل‌ها و بذرهایی به ثمر می‌نشیند تا بقای نسل بعدی را تضمین کند.
در اینکه وجود پوشش گیاهی لازمه حفظ خاک و نقطه آغاز حیات و تولید اکسیژن و غذا برای موجودات است، شکی نیست و بیشتر مردم این موضوع را می‌دانند، اما با گذری چند ساعته در طبیعت می‌بینیم که برخی افراد بی‌رویه گیاهان دارویی و خوراکی را برداشت و تنها برای کسب درآمد و منفعت شخصی با بوته‌کنی گیاهان نایاب، طبیعت را تخریب می‌کنند.
گیاهان هم مانند هر موجودی نیاز به تکثیر دارند که تولید بذر مهمترین راه و روش تکثیر طبیعی گیاهان است اما چیدن آنها قبل از گلدهی با هدف سودجویی در نهایت موجب نابودی و حذف همیشه آنها از طبیعت می شود.
گیاهانی که با عنوان سبزی کوهی یا سبزی صحرایی، در فروشگاه‌ها یا نقاط دیگر به فروش می‌رسند، غالباً توسط افراد سودجویی که توجهی به ضرورت حفظ پوشش گیاهی زمین ندارند، به صورت انبوه و بی‌ملاحظه برداشت می‌شوند این در حالی است که گیاهان طبیعی نقش مهمی در جذب آب، حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن، جلوگیری از تولید ریزگردها و سیل، همچنین حفظ زیبایی طبیعی کوه و دشت دارند بنابراین فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی باید در جامعه نهادینه شود.
در فصل رویش گیاهان در دشت های مختلف افراد زیادی دیده می شوند که سبد و چاقو به دست کمر به نابودی گیاهان بسته اند که اگر این روند به همین روال ادامه یابد تا چند سال آینده بخش زیادی از گیاهان برای همیشه منقرض می شوند چون ما فرصت گلدهی را از آنها می گیریم بنابراین دیگر راهی برای تکثیر و رشدشان در سال آینده نمی ماند.
مراتع و ارتفاعات مناطق زاگرس نشین استان کرمانشاه وبه طبع آن شهرستان جوانرودسرشار از منابع غنی گیاهی است که به صورت طبیعی رشد و نمو یافته و همین امر باعث برداشت بی رویه سودجویان و از سوی دیگر نگرانی دوستداران طبیعت شده است.
در استان ما به اذعان کارشناسان امر، محل رویش بیش از ۲ هزار نوع گونه گیاهی است که حدود ۱۵‌ تا ۲۰ نوع آن گونه خوراکی شاخص همچون “کنگر، ریواس، شنگ، قارچ، غازیاغی، انواع تره و پیاز کوهی از جمله پیچک و کنیوال” بوده و مابقی نیز برای مصارف دارویی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همه ساله از نیمه دوم اسفندماه تا نیمه اوایل اردیبهشت ماه انواع گیاهان خودروی وحشی با انواع خواص دارویی و خوراکی در زیستگاه‌ها و رویشگاه‌های استان وشهرستان ما در نقاط مختلف سر از خاک بر می‌آورند و هم زمین را طراوتی تازه می‌بخشند و هم روزی‌بخش مردمان این دیار می‌شوند.
این گیاهان در کنار مصرف خوراکی دارای خواص بیشمار دارویی هستند و هرکدام به تنهایی یک داورخانه کوچک طبیعی را شامل می‌شود که خداوند رحمان بر مردم این سامان ارزانی داشته است.
بهره‌برداران و افراد زیادی همزمان با رویش این گیاهان خودرو به رویشگاه‌ها رفته و اقدام به چیدن انبوه گیاهان بهاری و عرضه آن در بازار می‌کنند.
اما نکته حائز اهمیتی که باید بهره‌برداران در هنگام چیدن گیاهان طبیعی لحاظ کنند نحوه چیدن این نعمت‌های خدادادی است.
عدم برداشت اصولی گیاهان توسط مردم باعث شده است از دامنه پراکنش و تراکم این گیاهان سال به سال کاسته شود.
در بهره برداری بی رویه از گیاهان نه تنها آنها نابودبه اکوسیستم هم آسیب می رسانیم
در روند بهره برداری بی رویه از گیاهان باید به این نکته توجه کنیم که فقط آن گیاه را نابود نمی کنیم بلکه اکوسیستی را تحت تاثیر قرار می دهیم، مثلا وقتی گیاهان یک منطقه به لحاظ تراکم تعدادشان کم می شود بسیاری از فعالیت‌های انسانی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد مانند صنعت زنبور داری، این صنعت می‌تواند به گرده افشانی گیاه کمک کند اما اگر تراکم را از دست بدهیم این فعالیت در منطقه دچار چالش می شود.
علاوه بر این، جمعیت حشراتی که از این گیاهان تغذیه می‌کنند نیز به شدت کاهش می‌یابد و به دنبال آن جمعیت پرندگانی که از آنها تغذیه می‌کنند کم می شود، علاوه بر این گونه‌های حیات وحش مهمی نیز داریم که وابسته به این گیاهان هستند چون گیاهان زیستگاه را تشکیل می‌دهند وقتی زیستگاه باشد بسیاری از جوندگان مانند موش‌ها که زیر بوته‌ها زندگی می‌کنند توسط انواع گربه سانان مورد تغذیه قرار می‌گیرند.
اما به محض اینکه بهره برداری از گیاهان بیش از حد صورت گیرد و از بین بروند، در کنار آن جوندگان کم می‌شوند، خزندگان کاهش می‌یابند و گونه‌های شکارچی مانند انواع گربه سانان نیز کم می‌شوند و به همین ترتیب گونه‌ها شروع به انقراض می‌کنند.