سندرم پای بی‌قرار (RLS) یکی از اختلالات عصبی مزمن است که باعث ایجاد حس ناخوشایند و نیاز شدید به حرکت دادن اندام‌های تحتانی، به‌ویژه در هنگام استراحت می‌شود. این وضعیت اغلب با بلند شدن و راه رفتن تسکین می‌یابد، اما به ویژه در شب شدت می‌گیرد. این سندرم می‌تواند به دو صورت اصلی بروز کند؛ یکی به عنوان یک اختلال اولیه بدون ارتباط با بیماری‌های دیگر و دیگری به عنوان عارضه‌ای مرتبط با مسائلی نظیر بارداری، نارسایی کلیوی، و کمبود آهن. با توجه به شیوع این اختلال در جوامع مختلف و تأثیرات مخرب آن بر کیفیت زندگی افراد، شناخت دقیق‌تر و مدیریت مؤثر آن ضروری به نظر می‌رسد.

موضوعی که ضرورت پژوهش در این خصوص را دوچندان می‌کند، ارتباط سندرم پای بی‌قرار با بیماری‌های مزمن مانند دیابت است. افرادی که دچار دیابت یا شرایط پیش‌دیابتی هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این سندرم قرار دارند. همچنین، کیفیت خواب که نقش حیاتی در سلامت عمومی و کنترل قند خون دارد، به شدت تحت تأثیر RLS قرار می‌گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که اختلالات خواب ناشی از RLS می‌تواند به افزایش خطر بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیوی و حتی مشکلات عصبی منجر شود، که همگی پیش‌بینی‌کننده مشکلات عروقی و سلامت عمومی هستند.

در راستای بررسی این ارتباط، گروهی از محققان به سرپرستی فاطمه ستار از کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، با همکاری چهار پژوهشگر همکار و همچنین همراهی دانشکده علوم پزشکی بهبهان، تحقیقی را در خصوص بررسی تأثیر سندرم پای بی‌قرار بر کیفیت خواب در بیماران پیش‌دیابتی انجام داده اند. این پژوهش با هدف روشن ساختن این مسئله مهم و کمک به بهبود شرایط بیماران پیش‌دیابتی صورت گرفته است.

در تحقیق مورد اشاره فوق ۱۶۶ بیمار پیش‌دیابتی که به مراکز درمانی شهر یاسوج مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور، پرسشنامه‌های استاندارد در اختیار بیماران قرار داده شد و با کمک پژوهشگران تکمیل گردید. سپس داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری پیشرفته تحلیل شدند تا نتایج قابل استنادی ارائه شود.

نتایج این پژوهش نشان داد که حدود ۳۲ درصد از بیماران پیش‌دیابتی مورد بررسی، به سندرم پای بی‌قرار مبتلا هستند. همچنین، حدود ۴۱ درصد از این بیماران دچار اختلالات خواب بودند. ارتباط مثبت و معنی‌داری بین شدت سندرم پای بی‌قرار و اختلالات خواب مشاهده شد، به طوری که هرچه شدت این سندرم بیشتر بود، کیفیت خواب افراد نیز به همان نسبت پایین‌تر می‌آمد.

این نتایج نشان می‌دهند که سندرم پای بی‌قرار می‌تواند یک عامل مهم در کاهش کیفیت خواب بیماران پیش‌دیابتی باشد. با توجه به این که خواب مناسب نقش حیاتی در کنترل قند خون و جلوگیری از پیشرفت دیابت دارد، توجه به این اختلال و مدیریت آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و سلامت کلی این بیماران کمک کند.

همچنین، این مطالعه تفاوت معنی‌دار و قابل توجهی ر در شیوع سندرم پای بی‌قرار و کیفیت خواب بین مردان و زنان نشان نداد، که نشان می‌دهد این مشکلات به صورت یکسان در هر دو جنس بروز می‌کند.

این پژوهش اولین مطالعه‌ای است که به طور خاص به بررسی ارتباط بین سندرم پای بی‌قرار و اختلالات خواب در بیماران پیش‌دیابتی پرداخته است. یافته‌های این تحقیق بر اهمیت شناسایی و مدیریت سندرم پای بی‌قرار در این گروه از بیماران تأکید می‌کند. همچنین، این نتایج نشان می‌دهند که باید به بهبود کیفیت خواب به عنوان بخشی از مراقبت‌های جامع برای افراد پیش‌دیابتی توجه شود تا از تشدید مشکلات مرتبط با دیابت جلوگیری گردد.

قابل ذکر است این یافته ها در دوماهنامه علمی پژوهشی «ارمغان دانش» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان کهگیلویه و بویراحمد منتشر شده اند. این نشریه با هدف ارتقای دانش و بهبود سلامت عمومی، مقالات علمی و پژوهشی مرتبط با حوزه‌های پزشکی و بهداشتی را به چاپ می‌رساند.