سرطان پستان، مانند سایر سرطان‌ها به دلیل آسیب به DNA و جهش‌های ژنتیکی ایجاد می‌شود که با تقسیم و رشد غیرطبیعی سلول‌ها و یا حتی با تهدید بافت های اطراف آن همراه است. این رشد غیرطبیعی، در غدد تولیدکننده شیر یا اصطلاحا لوبول ها و یا در مجاریی که لوبول ها را به نوک پستان مرتبط می‌کنند و داکت نامیده می شوند، ایجاد می‌گردد. بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از رصدخانه جهانی سرطان (GCO) در سال ۲۰۲۰، سرطان پستان با حدود ۲.۳ میلیون مورد جدید، یکی از شایع‌ترین سرطان ها و پنجمین علت مرگ و میر ناشی از این نوع بیماری ها است. همچنین، سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در بین زنان ایرانی است.

سرطان پستان بنا بر نظرات متخصصان، یک بیماری چندعلتی است و از تعامل فاکتورهای ژنتیکی، متابولیکی و محیطی ایجاد می‌شود. عوامل خطر این سرطان، دامنه وسیعی از عوامل خطر از سطح مولکولی تا اجتماعی را دربر می‌گیرند که البته تأثیرگذاری آن‌ها در جوامع مختلف، متفاوت گزارش شده است. درمان سرطان پستان، طیفی از روش‌ها از درمان‌های غیراختصاصی مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی تا درمان‌های اختصاصی را دربر می‌گیرد. هر بیمار بر اساس تیپ ژنتیکی خاص خود، پاسخ منحصری به درمان نشان می‌دهد. سن، وضعیت یائسگی، نوع سرطان و میزان پیشرفت آن، سایر بیماری‌های زمینه ای و عوامل محیطی به ویژه نوع تغذیه بر پیامدهای درمانی سرطان پستان تأثیرگذار است. یافته‌های مطالعات پیشین نشان می‌دهند نوع رژیم غذایی افراد می‌تواند در پیشگیری از عود مجدد سرطان پستان نقش مهمی داشته باشد.

تیمی شش نفره از محققان کشور از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران در یک مطالعه پژوهشی که با محوریت این بیماری انجام داده اند، اثرات نوعی رژیم غذایی به نام رژیم کتوژنیک را بر پیامدهای درمانی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان بررسی کرده اند.

رژیم غذایی کتوژنیک یک رژیم غذایی پرچرب، کم کربوهیدرات و با پروتئین متوسط است که با سایر رژیم های غذایی متداول بسیار متفاوت است. در رژیم کتوژنیک، کربوهیدرات ها از همه منابع به شدت محدود می شوند و با هدف حفظ کربوهیدرات کمتر از ۵۰ گرم در روز تنظیم می گردند. رژیم مورد اشاره، منشأ سوخت بدن را از کربوهیدرات ها به چربی تغییر می دهد.

در این مطالعه، محققان به مرور نظام مند مقالات مرتبط مستخرج از پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل Medline، PubMed، Embase، Science Direct، Magiran، ISD، ISC و Cochrane با کلید واژه‌های تخصصی مربوطه پرداخته و سپس اطلاعات گردآوری شده را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند.

نتایج این بررسی ها نشان می دهند که بیماران مبتلا به سرطان پستان با پیروی از رژیم کتوژنیک، پیشرفت‌های قابل توجهی در عملکردهای عاطفی و اجتماعی، کاهش علائم بیماری و بهبود بیومارکرهای سلامت متابولیک شامل کراتینین، تری‌گلیسیرید، انسولین و فاکتورهای رشد شبه انسولین داشته اند.

غزاله اسلامیان، استادیار و محقق گروه تغذیه سلولی مولکولی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور و همچنین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش در این باره می گویند: «پیروی طولانی‌مدت از رژیم کتوژنیک می‌تواند منجر به کاهش وزن، کاهش اندازه تومور، بهبود کیفیت زندگی، بهبود فاکتورهای التهابی، ترکیب بدن، مقاومت به انسولین و اختلالات چربی خون در بیماران مبتلا به سرطان پستان شود».

آن ها افزوده اند: «با در نظر گرفتن تمامی مطالعات بررسی شده، پیروی از این رژیم غذایی می‌تواند سبب کاهش فاکتورهای وزن و شاخص توده بدنی، سایز تومور، انسولین، قندخون ناشتا، نیتروژن اوره خون، کروم، آب کل بدن، HOMA-IR و T۳،IGF-۱،TNF-α کراتینین شود و در مقابل کتون، بتا هیدروکسی بوتیرات، T۴، IL۱۰،ESR،CRP و TSH را افزایش دهد».

آن ها اشاره کرده اند که با توجه به نتایج حاصله، برای تعیین اثرات رژیم کتوژنیک بر این عوامل متابولیک، درمانی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان انجام کارآزمایی های بالینی بیشتر پیشنهاد می‌شود.

قابل ذکر است، این اطلاعات علمی پژوهشی را مجله «زنان مامائی و نازایی ایران» وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و انجمن متخصصین زنان مامایی نازائی ایران شاخه خراسان منتشر کرده است./ایسنا کرمانشاه