مراقبت از سلامت مغز به اندازهٔ مراقبت از سلامت باقی قسمت‌های بدن اهمیت دارد. ما با بالاتر رفتن سن بیشتر در معرض آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل قرار می‌گیریم، اما راه‌هایی برای پیشگیری از افزایش احتمال این عوارض وجود دارد. شما می‌توانید با روش‌هایی ساده مغزتان را تغذیه و تقویت کنید.در سال‌های اخیر تحقیقاتی که در زمینهٔ سلامت ادراکی انجام شده نشان می‌دهد درگیرکردن مغز در فعالیت‌هایی که آن را تقویت می‌کند بسیار مهم است. این فعالیت‌های می‌توانند جلوی بیماری‌های مغزی مرتبط با افزایش سن را بگیرند.

تمرینات ذهنی برای مغز: سودوکو و بازی‌های فکری دیگر انجام دهید

احتمالاً تبلیغات مربوط به بازی‌های فکری برای افزایش قدرت مغز را این طرف و آن طرف دیده‌اید. بازی‌های فکری فعالیت‌هایی هستند که مغز و ذهنتان را به چالش می‌کشند. به عبارتی دیگر، این بازی‌ها وادارتان می‌کنند فکر کنید، مثل انواع پازل‌ها، جدول‌ها، سودوکو یا حتی نقاشی‌کردن و ساززدن.

شواهد علمی متعددی نشان داده‌اند این گونه فعالیت‌ها می‌توانند سلامت مغز را افزایش دهند، چون ذهن شما را فعال نگه می‌دارند و درگیر می‌کنند. مثلاً افرادی که عادت دارند مدام شطرنج بازی کنند، نسبت به کسانی که چنین بازی‌هایی نمی‌کنند، عملکرد ادراکی بهتری دارند.

مطالعه‌ای دریافت انجام بازی‌های فکری و ذهنی در افراد بزرگسال باعث تقویت عملکرد ادراکی‌شان می‌شود. مثلاً افرادی که در مطالعه شرکت داشتند با انجام بازی‌های فکری، دقت و تمرکز و توجه و سرعت عکس‌العملشان بیشتر شده بود. ضمناً بازی‌های فکری توانسته بود برخی از شاخص‌های سلامت مغز این افراد را بهبود بخشد. هر چند هنوز برای تأیید قطعی اینکه بازی‌های فکری چالش‌برانگیز می‌توانند اثرات پیری بر مغز را کاهش دهند یا نه به تحقیقات گسترده‌تری نیاز است؛ اما این یافته‌ها شروع امیدوارکننده‌ای هستند.

به‌جای تایپ‌کردن با دستتان بنویسید

با دست نوشتن یک راه ساده برای تقویت عملکرد مغز است. اگر بتوانید به‌جای تایپ‌کردن خیلی چیزها، آنها را با دست بنویسید کمکتان می‌کند چیزها را بهتر به‌خاطر بسپارید. همچنین با نوشتن با دست، پردازش اطلاعات در ذهن شما مؤثرتر صورت می‌گیرد و با هیجانات خود بهتر ارتباط برقرار می‌کنید و احساس می‌کنید با دنیای اطرافتان ارتباط بهتری دارید.

فواید با دست نوشتن زیاد است: کمک به حافظه، بهبود قدرت تمرکز، پردازش ساده‌تر و سریع‌تر اطلاعات، ارتباط هیجانی و احساسی عمیق‌تر با دیگران و تقویت خلاقیت.

تحقیقات علمی نشان می‌دهند نوشتن کلمات با دست، بیشتر از تایپ‌کردن آنها، مغز را از جهت ادراک و شناخت به چالش می‌کشد و تمرین خوبی برای آن است؛ بنابراین مداد یا خودکار موردعلاقه‌تان را بردارید و مدتی با دست بنویسید. بهتر است این‌قدر به کیبورد وابسته نباشید.

به پیاده‌روی‌های تند بروید

بالابردن ضربان قلب با ورزش هوازی یا تمرینات تناوبی با شدت بالا، یک شیوه مؤثر و لذت‌بخش نه‌تنها برای بهبود سلامت جسم بلکه برای تقویت سلامت مغز نیز محسوب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند ورزش‌کردن می‌تواند عملکرد ادراکی را در کوتاه‌مدت و بلندمدت تقویت کند و حتی ضعف حافظه ناشی از افزایش سن را نیز خنثی کند.

مطالعات نشان می‌دهند پیاده‌روی تند و دیگر انواع ورزش‌های هوازی که ضربان قلب را بالا می‌برند با کمک به مغز در ایجاد ارتباطات عصبی جدید، تقویتی برای مغز هستند. این تقویت باعث می‌شود ذخایر ادراکی مغز بیشتر شده و از مغز در برابر بیماری‌های مغزی مرتبط با سن و اثرات پیری بر شناخت و حافظه محافظت شود. البته تمرینات قدرتی را فراموش نکنید؛ طبق شواهد علمی، تمرینات قدرتی نیز برای سلامت مغز بسیار مفیدند.

یک زبان دوم یاد بگیرید

پژوهش‌ها نشان می‌دهند یادگرفتن زبان دوم از چند طریق به سلامت مغز کمک می‌کند. در یک تحقیق محققان دانشگاه کالیفرنیا از افراد سالمند (تقریباً ۷۲ سال) که طی زندگی خود زبان دوم یاد گرفته بودند خواستند در تمریناتی شرکت کنند که میزان انعطاف‌پذیری ذهنی‌شان را می‌سنجید.

دانشمندان دریافتند افرادی که یک یا دو زبان بیشتر از زبان مادری خود بلد بودند، نسبت به کسانی که فقط زبان مادری‌شان را بلد بودند امتیازات بیشتری کسب کردند. دلیلش هم این است که فراگرفتن یک زبان جدید، توانایی مغز برای پردازش اطلاعات را تقویت می‌کند که می‌تواند با بالارفتن سن، ذهن را فعال و هوشیار نگه دارد. ضمناً یادگرفتن زبان جدید جلوی ضعف حافظه مرتبط با پیری را می‌گیرد. اگر علاقه‌مند هستید زبان دیگری یاد بگیرید، گزینه‌های زیادی دارید: عربی، انگلیسی، اسپانیایی، فرانسه و چینی.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

با مصرف بیشتر ماهی و میوه و سبزی تازه به سلامت مغزتان کمک کنید. مطالعات دریافته‌اند مصرف بیشتر غذاهای آنتی‌اکسیدان‌دار مانند سبزیجات برگ‌دار، زغال اخته و… می‌توانند در برابر افت قدرت ادراک مرتبط با پیری از مغزتان محافظت کنند، زیرا استرس اکسیداتیو در مغز را کاهش می‌دهند.

دیگر غذاها مانند ماهی، مغزها و دانه‌ها نیز برای سلامت مغز بسیار مفیدند. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که دست‌کم یک‌بار در هفته ماهی‌های چرب می‌خورند کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر هستند. مغزها نیز دارای چربی‌های تک غیراشباع هستند که کمک می‌کنند جلوی بیماری‌های قلبی و عروقی گرفته شود (بیماری‌های قلبی و عروقی ریسک ابتلا به آلزایمر را بالا می‌برند) و محافظ سلامت مغزند. این مواد غذایی همگی از مولفه‌های ثابت رژیم غذایی مدیترانه‌ای هستند.

به خواب کافی اهمیت دهید

به‌اندازه کافی خوابیدن یکی از مهم‌ترین عادت‌ها برای کمک به سلامت مغز در سبک زندگی است. حین خواب، حافظه پردازش شده و به‌صورت ذخایر بلندمدت درمی‌آید. خواب، مدافع مغز در برابر اثرات پیری است و به سلامت هیجانی نیز کمک می‌کند.

مطالعات نشان می‌دهند کمبود خواب منجر به افسردگی و دیگر بیماری‌های روانی و ذهنی می‌شود و این می‌تواند برای مغز مضر باشد. اما به‌اندازه کافی و خوب خوابیدن در دنیای پرمشغله امروز کار راحتی نیست. اگر شما هم مشکل خواب دارید حتماً با مشورت پزشکتان این مسئله را حل کنید.

در پایان

به گزارش وب گاه تبیان، راه‌های زیادی برای تقویت سلامت مغز وجود دارد و ورزش، رژیم غذایی سالم و تمرینات ذهنی تنها چند مورد هستند. یادتان نرود خوب بخوابید و مغزتان را با تمرینات گوناگون به چالش بکشید. فرقی نمی‌کند چه روشی را انتخاب می‌کنید، مهم این است که مغزتان را مدام فعال و سالم نگه دارید./ایرنا کرمانشاه