– فشار خون پایین معمولاً به فشار خونی می‌گویند که از حد طبیعی خود پایین‌تر باشد. بسیاری از پزشکان فشار خون نرمال را کمتر از ۱۲۰ در ۸۰ میلی متر جیوه می‌دانند. زمانی که فشار خون شما کمتر از حد طبیعی باشد، یعنی مشکلی وجود دارد و باید این مشکل را برطرف کرد. بعضی از مردم کلا با فشارخون پایین به دنیا می‌آیند. مثلا این افراد کمتر به مشکلات قلبی و سکته دچار می‌شوند، از طرفی فشار خون پایین می‌تواند نشانه یک اختلال یا وضعیت جدی در فرد باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد اما زمان‌هایی وجود دارد که فشار خون پایین به کیفیت زندگی افراد مربوط می‌شود و به راحتی می‌توان با اقداماتی از این مسئله جلوگیری کرد. به همین دلیل در این قسمت در مورد این مشکل با شما صحبت خواهیم کرد.

علائم فشار خون پایین

فشار خون را در هر میلیمتر جیوه اندازه گیری می‌کنند . فشار خون زیر ۹۰ میلی متر جیوه برای حالت سیستولیک یا ۶۰ میلی متر جیوه برای حالت دیاستولیک معمولاً به فشار خون پایین تعبیر می‌شود. علائم در این سطح در بعضی از افراد افزایش پیدا می‌کنند اما نمی‌توان همه را با یکدیگر یکسان دانست. زمانی که فشار خون به طرز شدیدی افت کند، علائم افزایش پیدا می‌کنند.

که این علائم شامل موارد زیر می‌باشد: 

سبک شدن سر

سرگیجه

حالت تهوع

خستگی

بی‌خوابی

کاهش تمرکز

تاری دید

غش کردن

درد قفسه سینه

تنگی نفس

ضربان قلب نامنظم

کهیر

تب

سوء هاضمه

استفراغ

علائم جدی افت ناگهانی فشار خون

زمانی که فشار خون فرد به طور شدیدی افت کند، می‌تواند مغز و دیگر ارگان‌ها را نیز درگیر کند.

که معمولاً علائم زیر را به همراه خواهد داشت: 

ضعف شدید

اضطراب شدید

ضربان ضعیف

نفس‌های کم عمق و سریع

عرق زیاد

افزایش تشنگی

یخ شدن پوست

سر درگمی

علل فشار خون پایین

علل زیادی برای کمبود فشار خون وجود دارد که بعضی از آن ها رایج و بعضی از آنها غیر رایج می باشد.

فشار خون معمولاً از طریق عصب سیستم عصبی تنظیم می شود که به صورت زیر است: 

سیستم عصبی سمپاتیک که فشار خون را با پاسخ های تهاجمی افزایش می‌دهد.

سیستم عصبی پاراسمپاتیک که فشار خون را از طریق کاهش ضربان قلب پایین می‌آورد.

هر وضعیتی که سیستم سمپاتیک را سرکوب کند و سیستم پاراسمپاتیک را بیش از حد فعال کند، تعادل را به هم می‌ریزد و باعث افت ناگهانی فشار خون خواهد شد.

در چنین مواقعی ممکن است به رگ‌های اصلی فرد فشار وارد شود و بیماری‌های مزمن قلبی عروقی را به وجود بیاورد.

وضعیت‌ها

فشار خون پایین بر اساس علل در دسته بندی‌های مختلف تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:

هیپوولمیا

در چنین وضعیتی حجم خون کاهش پیدا می کند که علت اصلی فشار خون پایین می باشد و همچنین باعث می شود که مایعات زیادی از بدن خارج شود و بدن فرد دچار کم آبی گردد.

علل هیپوولمیا شامل موارد زیر است: 

کاهش خون

کم آبی بدن

اسهال یا استفراغ شدید

سکته

گرسنگی

استفاده بیش از حد از داروهای ادرار آور

مشکلات کلیوی که باعث ادرار زیاد و کاهش آب و سدیم بدن می‌شود

مشکلات لوزالمعده که باعث نشت آب می‌شود

کاهش خروجی خون از قلب

حتی اگر حجم خون در حالت طبیعی و نرمال باشد، وضعیت‌هایی هستند که توانایی بدن را برای پمپاژ خون کاهش می‌دهند و باعث کم خونی می‌شوند که یکی از آنها کاهش خروجی خون از قلب می‌باشد.

برخی علل رایج آن شامل موارد زیر است: 

نارسایی قلب

حمله قلبی

مشکلات ضربان قلب که معمولاً به دلیل رگ های آئورت می باشد

ضربان قلب کمتر از حد طبیعی

آلفا بلاکرها و بتا بلاکرها که هر دو ضربان قلب را پایین می آورد

اختلالات مربوط به غدد درون ریز

این اختلالات معمولاً بیماری های مختلف را شامل می شود و سیستم عصبی سمپاتیک را درگیر می کند.

اتساع رگ‌ها

اتساع رگ‌ها معمولاً ناگهانی اتفاق می‌افتد و به دلیل ریلکس شدن عضلات مربوط به رگ‌های خونی است که هنگام پاسخ به مواد شیمیایی، نورونی و محرک‌های ایمنی پاسخ می‌دهند.

گشاد شدن رگ‌ها باعث افت فشار خون می‌شود زیرا نمی‌توانند خون را در فضای رگ‌ها پر کنند، حتی اگر حجم خون هم بالا باقی بماند.

علل این مشکل شامل موارد زیر است: 

استفاده از داروهایی که باعث اتساع رگ‌ها می‌شود، مثل بلاکرهای کانال کلسیم، آتزیوتنسین دوبلاکرهای دریافت کننده، نیتروگلیسیرین، نیتروس اکسید

آنافیلاکسی یا آلرژی‌های شدید

اختلال در سیستم عصبی

پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی به عفونت

اسیدی بودن خون

آسیب رسانی به نخاع و مغز که به عملکرد پاراسمپاتیک و سمپاتیک آسیب وارد می‌کند.

سندروم‌های عملکردی

سندروم‌های فشار خون پایین معمولاً می‌توانند علت‌های روانشناسی نیز داشته باشند که باعث افت فشار خون می‌گردند. گاهی اوقات نیز بر اثر بیماری‌های طولانی مدت به وجود می‌آیند.

سندروم NOH

این سندروم هنگام تغییر پوزیشن اتفاق می‌افتد. مثلاً زمانی که خواب هستید و به یکباره از جای خود بلند می‌شوید که باعث ناگهانی فشار خون می‌گردد و همچنین ممکن است بر اثر اختلالات هورمونی در بدن ایجاد شود که روی سیستم ایمنی و عصبی نیز تاثیرگذار است. معمولاً در افراد مبتلا به پارکینسون، جنون و افراد مبتلا به دیابت نیز بیشتر دیده می‌شود.

سندروم OH

علائم این سندروم با سندروم قبلی یکسان است اما بر اثر علت‌های دیگری مثل کاهش خون خروجی از قلب، اتساع شدید رگ‌های قلبی، استفاده از داروهای ادرارآور، داروهای ضد افسردگی و داروهای مربوط به ضد فشار خون اتفاق می‌افتد.

سندروم سوپین

این سندروم معمولاً برای خانم‌های بارداری که به پشت دراز می‌کشند، اتفاق می‌افتد زیرا وزن نوزاد به دو تا از بزرگترین رگ‌های خونی بدن فشار وارد می‌کند. این سندروم، خون رسانی به قلب را کاهش می‌دهد و گاهی اوقات در موارد شدیدتر می‌تواند به مرگ جنین و مادر نیز منجر شود.

افت فشار خون بعد از غذا

این سندروم معمولاً حدود ۳۰ تا ۷۵ دقیقه بعد از خوردن غذا طول می‌کشد و زمانی است که خون وارد معده می‌شود و قصد دارد که به گوارش غذا کمک کند. ممکن است به طور موقت خون‌رسانی و اکسیژن رسانی به مغز کاهش پیدا کند زیرا رگ‌های خونی باریک می‌گردند که معمولا در افراد سالخورده نیز بیشتر اتفاق می‌افتد.

سنکوپ وازوواگال

این سندروم زمانی اتفاق می‌افتد که بدن واکنش شدیدی نسبت به استرس‌های روانی، کمبود خواب و مشکلات روحی نشان دهد که گاهی اوقات باعث افت شدید خون و غش کردن می‌گردد و سیستم عصبی پاراسمپاتیک را درگیر خواهد کرد.

سندروم رفلاکس موقعیتی

این سندروم معمولاً روی عصب تاثیرگذار است اما بر اثر استرس‌های روانی نیز اتفاق می‌افتد. به حرکات روده، بلند کردن وزنه های سنگین و ایستادن در مدت زمان طولانی نیز مربوط می‌باشد.

سنکوپ رگ کاروتید

این سندروم به سندروم رگ کاروتید معروف است و هنگام فشار به رگ‌های اصلی اتفاق می‌افتد. در چنین مواقعی رگ داخلی کاروتید گردن می‌گیرد که معمولا به دلیل استفاده از لباس‌های سفت و تنگ، شیو کردن و چرخش سریع سر رخ می‌دهد.

درمان فشار خون پایین

فشار خون پایین معمولاً از طریق راه‌های مختلفی قابل تشخیص است. تعیین علت می‌تواند زمان بر باشد اما به نوع درمان کمک کند. برای درمان این مشکل، تاریخچه دارویی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهند، آزمایش‌هایی نیز از او گرفته می‌شود تا علت اصلی مشخص گردد. بر اساس یافته‌های اولیه، آزمایش‌های دیگری هم برای تشخیص و هم برای درمان مورد نیاز است، مثل آزمایش خون، آزمایش‌های عکس برداری، الکتروکاردیوگرام، تست استرس و غیره.

اگر لازم باشد پزشک، شما را به متخصص خون، قلب، نورولوژیست و تخصص‌های دیگر ارجاع می‌دهد تا وضعیت درمانی شما مورد بررسی قرار بگیرد. هرگز نباید در کوتاه مدت و بلندمدت علائم مربوط به کاهش فشار خون را نادیده بگیرید. اگر علت اصلی مشخص شود، می‌توان درمان موثرتری را برای بیمار در پیش گرفت.

راه‌های پیشگیری از فشار خون پایین و افت فشار خون

با رعایت برخی نکات در سبک زندگی، می‌توان از بروز فشار خون پایین پیشگیری کرد که برخی از آنها عبارتند از:

استفاده از یک بالشت اضافه هنگام خواب

این کار یکی از بهترین راه‌ها برای مقابله با کاهش فشار خون است زیرا باعث می‌شود که سر از سطح قلب بالاتر باشد و اثر جاذبه زمین را کاهش خواهد داد.

دوری از استرس و اضطراب

برخی شرایط مثل اتفاقات ترسناک و ناراحت کننده و استرس عاملی برای افت کاهش فشار خون هستند که انجام یوگا و مدیتیشن و داشتن تفکرات مثبت بهترین راه مبارزه با آنها است.

مصرف قهوه

مصرف قهوه و هر گونه نوشیدنی دارای کافئین برای درمان کاهش فشار خون بسیار مفید است زیرا باعث افزایش گردش خون و مبارزه با افت فشار خواهد شد.

کاهش مصرف نمک

بدن برای عملکرد صحیح و پیشگیری از افت فشار خون نیاز به مصرف کافی نمک در روز دارد که یک فرد باید به طور متوسط روزانه یک قاشق چای خوری یا در حدود ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم دریافت کند.

مصرف ریشه شیرین بیان

شیرین بیان از عملکرد سالم آدرنال حمایت می‌کند و باعث تنظیم فشار خون خواهد شد. می‌توان ریشه شیرین بیان را به صورت کپسول، قرص، یا حتی چای مصرف کرد. اگر از داروهای رقیق کننده خون، یا داروهای فشار خون استفاده می‌کنید، حتما در مورد استفاده از این گیاه با پزشک‌تان مشورت نمایید.

افزایش مصرف مایعات

نوشیدن مایعات از کاهش فشار خون پیشگیری می‌کند.

مصرف وعده‌های کوچک و منظم غذایی

خوردن وعده‌های غذایی بزرگ و سنگین باعث کاهش ناگهانی فشار خون می‌شود که بهترین راه برای پیشگیری از آن، داشتن وعده‌های غذایی کوچک و کم کربوهیدرات در طول روز است.

پوشیدن جوراب واریس

به گزارش وب گاه نمناک، پوشیدن این جوراب‌ها فشار به پاها را افزایش می‌دهد و کاهش فشار خون را بهبود می‌بخشد و جریان خون در سراسر بدن را افزایش خواهد داد. جوراب واریس یک درمان شناخته شده برای پیشگیری از ترومبوز عروقی نیز خواهد بود./ایرنا کرمانشاه